Program kursu podstawowego

Celem kursu jest nabycie przez szkolonego wiadomości, umiejętności i nawyków pozwalających na samodzielne, bezpieczne uprawianie taternictwa jaskiniowego. Absolwent kursu powinien umieć: zaplanować i zrealizować wejście do dowolnej jaskini zarówno w okrasie letnim i zimowym z zachowaniem zasad bezpieczeństwa; bezpiecznie poruszać się oraz asekurować partnerów w terenie wspinaczkowym; pokonywać z asekuracją oddolną drogi o co najmniej IV stopniu trudności; wyprowadzić swój zespół jaskiniowy i wspinaczkowy w bezpieczny teren w przypadku załamania pogody czy nieprzewidzianego splotu wypadków; samodzielnie zastosować techniki autoratownicze w sytuacjach tego wymagających, zarówno w jaskini, jak i podczas wspinaczki; udzielić w warunkach górskich pierwszej pomocy w sytuacjach tego wymagających; znać przepisy obowiązujące w terenie, w którym przyjdzie mu działać, ze szczególnym uwzględnieniem zasad ochrony przyrody. Program kursu I. Część praktyczna a. Techniki taternictwa jaskiniowego 1. Węzły - umiejętność poprawnego zawiązania, zastosowanie, zalety i wady. Węzły zaczepienia: kluczka, ósemka, ósemka z dwoma uchami, pośredni tatrzański, skrajny tatrzański, motylek, wyblinka. Węzły łączenia: podwójny zderzakowy, ósemka równoległa, potrójna ósemka, taśmowy, kluczka na rozrywanie. Węzły zaciskowe: prusik, prusik francuski, także taśmowy, bloker, warkocz. Inne: półwyblinka, flagowy.

2. Techniki jaskiniowe Poręczowanie odcinków poziomych i pionowych – punkt główny i zabezpieczający, poręczowanie w V, pośrednie punkty mocowania, odciągi, łączenie lin w zjeździe, łączenie lin na przepince, poręczowanie trawersów i tyrolek, wybór różnych punktów mocowania (punkty naturalne, punkty sztuczne, wybór odpowiednich plakietek). Zjazd na rolce z autoasekuracją z shunta, blokowanie rolki, odblokowywyanie shunta. Sposoby wpięcia liny w rolkę w S, C, SC i SO. Zakładanie dodatkowego hamulca z karabinka niezależnego i z karabinka od rolki. Zjazd w rolce stop. Pokonywanie w zjeździe przepinek o różnym stopniu trudności, węzła i odciągu. Zjazd ze ściągnięciem liny za sobą. Podchodzenie na przyrządach zaciskowych metodą DED, pokonywanie przepinek o różnym stopniu trudności, węzła i odciągu. Wychodzenie długich odcinków linowych, umiejętność samodzielnego wyciągania liny z crolla. Wychodzenie po linie na jednym przyrządzie. Przepięcie z wychodzenia do zjazdu i ze zjazdu do wychodzenia. Pokonywanie trawersów, tyrolek i tyrolek skośnych. Worowanie i zwijanie lin. b. Autoratownictwo i techniki awaryjne Zjazd w kluczu francuskim i Dülfera. Zjazd w półwyblince z autasekuracją z prusika,blokowanie flagowym, odblokowywanie zaciśniętego prusika przy pomocy niezależnej pętli. Prusikowanie. Zjazd w ósemce Fiszera z autasekuracją z prusika, blokowanie flagowym, odblokowywanie zaciśniętego prusika przy pomocy niezależnej pętli. Konstruowanie awaryjnych uprzęży (z taśmy, z liny). Podchodzenie po linie z wykorzystaniem różnych elementów sprzętu. Schodzenie po linie za pomocą przyrządów zaciskowych. Pokonywanie przepinki w zjeździe bez shunta./P> Uwalnianie poszkodowanego wiszącego w przyrządach zjazdowych i do wychodzenia (metoda przeciwwagi). c. Szkolenie wspinaczkowe Część praktyczna przeprowadzona jest w maksymalnie 4 osobowej grupie (dwa dwuosobowe zespoły). Osoba kończąca kurs powinna umieć: Wiązać się liną z zastosowaniem uprzęży i bez niej. Znać i umieć zastosować węzły: kluczka, ósemka, skrajny tatrzański, wyblinka, półwyblinka, flagowy, podwójny zderzakowy, ósemka równoległa, taśmowy, węzeł prusika, prusik francuski, bloker. Dobierać sprzęt do konkretnej drogi i poprawnie rozmieszczać go na sobie. Budować stanowiska asekuracyjne dolne, górne (w tym do wędki) i pośrednie. Obsługiwać przynajmniej dwa przyrządy asekuracyjne (w tym półwyblinkę) w zakresie podawania, wybierania, hamowania liny oraz jej blokowania i odblokowywania. Asekurować przez ciało. Wyłapywać odpadnięcia prowadzącego (ćwiczenia na zrzutni). Samodzielnie zakładać punkty asekuracyjne. Prawidłowo prowadzić linę jedno i dwużyłową. Pokonywać różnorodne formacje skalne (wklęsłe, wypukłe, ściankowe) z zastosowaniem odpowiednich technik wspinaczkowych, także w zejściu. Przygotowywać linę i pozostały sprzęt do zjazdu. Zakładać stanowiska zjazdowe. Zjeżdżać w przyrządzie niskim i wysokim z odpowiednią autoasekuracją. Zjeżdżać z przesiadką. Podchodzić po linie (prusikować). Opuszczać partnera na linie. Łączyć liny pod obciążeniem i przepuszczać węzeł przez karabinek. Uwalniać się na stanowisku od ciężaru wiszącego partnera. W zakres szkolenia wspinaczkowego wchodzi również wiedza dotycząca: sprzętu wspinaczkowego, formacji skalnych i technik wspinaczkowych, teorii asekuracji.

d. Szkolenie zimowe Szkolenie zimowe poza wejściami do jaskiń w warunkach zimowych (a nie tylko w okresie kalendarzowej zimy) powinno obejmować zajęcia z: Posługiwania się sprzętem zimowym w tym: podchodzenie, schodzenie i trawersowanie z pomocą czekana i raków. Hamowania upadków w terenie śnieżnym. Elementów asekuracji w terenie śnieżno-lodowym. (wbijanie igieł i wkręcanie śrub lodowych, asekuracja z grzyba śnieżnego) e. Szkolenia dodatkowe W zależności od możliwości organizacyjnych i zaangażowania osób szkolonych można etap podstawowy wzbogacić o zajęcia praktyczne ze: Sporządzania dokumentacji jaskiniowej. Podstawowych technik ratowniczych. f. Część teoretyczna Tematy wykładów: Ogólne wiadomości o taternictwie jaskiniowym. 1 Sprzęt i ubiór w taternictwie jaskiniowym. 2 Zjawiska krasowe i powstawanie jaskiń. 3 Rejony krasowe Polski i świata. 4 Techniki taternictwa jaskiniowego. 5 Pierwsza pomoc i postępowanie powypadkowe. 6 Ochrona przyrody terenu działania. 7 Sporządzanie planów jaskiń i czytanie dokumentacji jaskiniowej. 8 Niebezpieczeństwa związane z działalnością w górach i jaskiniach. 9 Niebezpieczeństwa związane z działalnością w górach i jaskiniach w okresie zimowym. 10 Topografia Tatr ze szczególnym uwzględnieniem Tatr Zachodnich. 11 Terenoznawtwo. 12 Zarys historii taternictwa jaskiniowego i historii rozwoju sprzętu. 13 Kursy taternictwa jaskiniowego zgodnie z decyzją X Walnego Zjazdu Delegatów Klubów i Sekcji Taternictwa Jaskiniowego PZA mogą być organizowane tylko i wyłącznie przez kluby zrzeszone w PZA. Zajęcia praktyczne mogą prowadzić wyłącznie licencjonowani instruktorzy w ramach posiadanych przez nich uprawnień. Na kursie realizowany jest program obejmujący co najmniej 8 akcji jaskiniowych, w tym nie mniej niż 4 do jaskiń o rozwinięciu pionowym i nie mniej niż 3 w warunkach zimowych. Wskazane jest, aby wśród akcji jaskiniowych znalazły się: trawers międzyotworowy (poruszanie się zespołu z jedną liną) oraz akcja z elementami wspinania. Wszystkie akcje kursowe powinny być przygotowane i przeprowadzone samodzielnie przez kursantów, jedynie pod opieką instruktora. Każdy z kursantów powinien być kierownikiem co najmniej jednego wyjścia. W trakcie szkolenia wspinaczkowego w ramach kursu taternictwa jaskiniowego szkolony powinien poprowadzić minimum 8 dróg wspinaczkowych o charakterze skałkowym z asekuracją oddolną w tym co najmniej 4 o minimum IV stopniu trudności oraz zrealizować program szkolenia.